ORTODONTİ
NEDİR?
ORTODONTİ NEDİR?
Ortodonti; dişler ve yüzdeki düzensizliklerin teşhisi, önlenmesi ve tedavisiyle ilgilenen diş hekimliği dalıdır. Kelime anlamı olarak düzgün diş anlamına gelse de ortodonti, yüz ve çenelerin gelişim bozukluklarının düzeltilmesini de amaçlar.
ORTODONTİK TEDAVİ NEDEN GEREKLİDİR?
Çapraşık dişleri temizlemek zordur. Ortodontik tedavinin amacı iyi bir kapanış, yüz ile bir bütünlük oluşturan düzgün sıralanmış dişlerdir. Düzgün olarak sıralanmış dişlerin karşı çenedeki dişlerle uyumlu olması iyi bir kapanışın emaresidir.
İyi bir kapanış; ısırma, çiğneme ve konuşmayı kolaylaştırır. Ağız sağlığının geliştirilmesi ve böylece genel sağlığın da iyileşmesine yardımcı olur ve kişinin özgüvenini artırır.
Kötü kapanış diş yüzeylerinde aşınmalara, çiğneme, konuşma gibi fonksiyonlarda zorluklara ve dişleri destekleyen kemik ve diş eti yapılarında aşırı strese sebep olabilir. Tedavi edilmediği takdirde zamanla daha ciddi hale dönüşerek ileri zamanda daha komplike tedavi gereksinimi doğurabilir.
MALOKLÜZYON (KÖTÜ KAPANIŞ) NEDİR?
Literatürde maloklüzyon “kötü kapanış” olarak tanımlanmaktadır. Bazı çocukların çene ve dişleri düzgün olarak gelişme göstermezler. Bu da düzgün olarak sıralanmamış, karşı çenedeki dişlerle iyi uyumda olmayan ilişkiye neden olur. Maloklüzyon dişlerin normal pozisyonlarında olmamasıdır. Bu durum, bireyin yüz şeklini, dişlerin görünümlerini etkileyerek kişide utangaçlık, özgüven eksikliği ve depresyona sebep olabilir. İleri derecedeki maloklüzyonlar yeme, konuşma gibi fonksiyonları etkileyebilir ve dişlerin temizlenmesini zorlaştırabilir.
MALOKLÜZYON (KÖTÜ KAPANIŞ) ÇEŞİTLERİ
Çapraşıklık:
Hastanın çenesi dar olduğu, dişlerin yerleşmesi için yeterli yer bulunmadığı durumlarda ortodontist yer sağlamak için bir ya da daha fazla dişi çekmek durumunda olabilir.
İleride Konumlanmış Ön Dişler:
Ortodontik tedavi sadece bireyin görünüşünü düzeltmekle kalmaz, ayrıca dişleri olası hasardan da korur. Ön dişleri ileride konumlanan bireylerde, düşme esnasında dişlerinde kırık, çatlak meydana gelme ihtimali daha fazladır.
Gömülü Diş:
Dişin yerine süremeyip çene kemiğinde gömülü kalması durumudur.
Derin Kapanış:
Dişler kapatıldığında üst ön dişlerin alt ön dişleri fazlasıyla kapatmasıdır.
Ön Açık Kapanış:
Dişler kapatıldığında üst ve alt ön dişler arasında boşluk olması durumudur.
Çapraz Kapanış:
En az bir dişte üst dişin alt dişe göre içeride olmasıdır. Kesici dişlerde olduğu gibi arka dişlerde de çapraz kapanış görülebilir.
Diastema:
Dişler arasında boşluk bulunmasıdır, özelikle ön dişler arasındaki boşluklar estetik problem yarattığı için sıkça ortodontik tedavi tercihinin nedenleri arasındadır.
Eksik Dişler:
Çürük, travma gibi sebeplerle dişlerin çekimi nedeniyle diş kaybı görülebildiği gibi doğuştan da diş eksikliği mevcut olabilir.
MALOKLÜZYONLAR (KÖTÜ KAPANIŞ) NEDEN OLUŞUR?
Süt dişlerindeki çürükler "nasıl olsa değişecek" düşüncesiyle tedavi edilmemiş, zamanından önce dişler çekilmiş veya süt dişlerinin zamanında çekilmemiş olması gibi nedenler, maloklüzyona sebep olabilmektedir.
En sık görülen nedenler şu şekildedir:
Genetik Faktörler:
Özellikle iskeletsel bozukluğu olan bireylerde soy geçmişte benzer bir anomalinin olup olmadığı önemlidir. Kalıtımsal diş eksiklikleri, dar üst çene ve çapraşıklık problemleri de kalıtımsal olarak çocuğa geçebilmektedir. Bu durumda ortodontik sorunların ortaya çıkması kaçınılmaz olmaktadır. Yapılması gereken ise; çocuğu süt dişlenme döneminden başlayarak düzenli diş hekimi kontrolüne götürmektir.
KBB Problemleri:
Bademcik iltihabı, burun eti veya geniz eti varlığı, sürekli ağız solunumu yapılması gibi problemler, çene kemiklerinin kötü şekillenmesine sebep olabilir ve diş sürme bozuklukları yaratabilirler.
Kötü Alışkanlıklar:
Parmak emme, uzun süre yalancı emzik veya biberon kullanma, dil emme, dudak emme, kalem ısırma gibi kötü alışkanlıklar da diş ve çene yapılarında ortodontik bozukluklara neden olabilmektedir.
Açık Kapanış
Ön dişlerin kapanmamasıdır. Isırmada güçlüklere ve eklem problemlerine neden olabilir.
Örtülü Kapanış
Üst ön dişler alt ön dişlerin yarısından fazlasını örtüyorsa, bu bir ortodontik bozukluktur.
Diastema
Diş boyutlarının çene boyutuna göre küçük olması nedeniyle, dişlerin aralıklı olarak sıralanmasıdır.
Ters Kapanış
Üst ön dişler, alt ön dişlerin gerisindeyse ters kapanış adını alır.
Üst İleri İtim
Üst dişlerin alt dişlerden daha önde olmasıdır. Bu tip hastalarda, ön diş kırıklarına sık rastlanır.
Çapraşıklık
Alt ve/veya üst dişlerin eğri sıralanmasıdır. Bir çok diş problemine sebep olabilir.
Gömülü Dişler
Çeşitli nedenlerle sürememiş, gömülü kalmış dişler, çiğneme fonksiyonuna katılması için sürdürülmelidir.
Orta Hat Açıklık
Yüksek dudak bağı nedeniyle ön dişlerin arasında aralık olmasıdır.